Waarom geef ik de voorkeur aan een republiek boven een koninkrijk? Er zijn verschillende redenen:
1. De meeste republieken zijn ontstaan in een tijd waarin vrijheid en democratie op gingen bloeien. Deze republieken zijn dat op eigen kracht geworden: vrij en democratisch. Nederland is niet door eigen kracht een republiek geworden na de val van Napoleon, en is zelfs op eigen kracht geen koninkrijk geworden na die val. De koning werd ons opgedrongen door het Congres van Wenen, waar de winnende mogendheden niets liever wilden dan herstel van het Ancien Régime, en Frankrijk een sterke noorderbuur wilden geven. Willem I durfde zichzelf in het begin geen koning te noemen, dat was zo in strijd met de bestuurscultuur, bovendien was Holland net een koninkrijk geweest onder een vreemde bezetter. Dus spaarde hij kool en geit door zich te presenteren als "soeverein vorst", later werd dat koning.
2. Het begrip "Republiek" stond in die tijd ook symbool voor atheïsme, of in elk geval neutraliteit van de staat. Dat paste totaal niet bij de Nederlandse volksaard en machtsverhoudingen. Geloof en kerk waren zeer belangrijk. Ik denk dat ook meespeelde, dat de "oranjegezinden" de tijd van de "Bataafse Republiek" nog in hun hoofd hadden en dolgelukkig waren, dat dit gevaar van revolutionaire patriotten geweken was. Hadden zij Napoleon niet binnengehaald, die verraders? De patriotten waren de NSB-ers van die tijd. Dit nu zijn alle door de geschiedenis achterhaalde gevoelens met betrekking tot het begrip "Republiek", en verduisteren sterk het eerste hierboven genoemde argument.
3. Onze koning is een kunstmatige constructie. In feite is het geen koning, maar een dienstknecht van de regering, een versiering, die het goed doet als troetelfamilie voor "het volk" en als symbool voor continuïteit en Nederland als geheel, ook naar buiten toe. Het is een kunstmatige constructie, omdat zij niet democratisch is. Al haar papieren rechten en privileges zijn ontleend aan die van het Ancien Régime, maar beperkende bepalingen houden dit binnen de perken gesteld door de regering, waarvan de koning het symbolische opperhoofd is. Tegen deze bepalingen hebben koning Willem II en III zich steeds verzet, zonder succes. In plaats van dat ze manhaftig aftraden, bleven ze wel lekker op hun troon zitten, dat was wel zo comfortabel.
4. In het verleden hebben leden van de familie zich ernstig misdragen, als ze democratisch waren gekozen, hadden ze allang het veld moeten ruimen, maar omdat ze van de familie waren, mochten ze blijven zitten.
5. Aan het hoofd van een republiek staat een president, zijn familie deelt niet in zijn bevoegdheden, verplichtingen en taken. Maar aan het hoofd van ons koninkrijk staat een koning met een hele stoet van familieleden met allemaal een uitkering uit 's Rijks kas die er niet om liegt, en die een luxe leventje leiden. Vaak geven ze er blijk van geen idee te hebben hoe Jan Modaal leeft, denkt en handelt, en/of hoe hun gedrag bij Jan Modaal overkomt. Ze maken deel uit van de Europese royalty (België, Verenigd Koninkrijk, Monaco, Luxemburg, Denemarken, Zweden, Noorwegen, Liechtenstein, Spanje), en de internationale jet set. In deze clubs vinden ze hun huwelijkspartners, en vieren samen het feest van ons kent ons van de hoogste adel, die niet veel meer te vertellen heeft maar als een soort sprookje blijft bestaan, waarbij het volk zich vergaapt of zich ergert aan de tentoongespreide luxe en bewegingsgemak - er wordt heen en weer gevlogen zoals Jan Modaal de tram neemt of in zijn volkswagen Golf stapt, en vele zeer luxe buitenverblijven zijn hun bestemmingen.
Let op, ik heb het niet over de koning van België of de koningin van Nederland als gewetensvolle en hardwerkende mensen, maar om het principe. Ik geef de voorkeur aan een republiek, gewoon omdat die volwassener is en meer bij deze tijd past. In Amerika (als ik me daaran mag spiegelen) wordt een koning(in) als iets operette-achtigs gezien, dat kun je toch niet meer serieus nemen. Ik bedoel maar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten